Tiger ENTERPRİSE ERP Maliyet Hesaplama Prosedürü

Tiger ENTERPRİSE ERP Maliyet Hesaplama Prosedürü

1.Genel Tanımlar 

• Maliyet periyodu belirlenir. Maliyet periyodu, maliyet hesaplamasının yapılacağı dönemi içermekte olup bir ya da üç aylık dönemler şeklinde düşünülebilir. Maliyet periyodu Tiger Enterprise ERP’de Ticari Sistem Yönetimi / Maliyet Periyotları bölümünde tanımlanır.

• Malzeme maliyetlendirmesine esas olacak Stok Maliyetlendirme Yöntemi Ticari Sistem Yönetimi / Malzeme Yönetimi Parametreleri / Stok Maliyet Türü bölümünde tanımlanır.

• Ticari Sistem Yönetimi / Maliyet Muhasebesi Parametreleri “Maliyetleri Muhasebeleştirmede” parametresi “Gerçekleşen Maliyetler Kullanılacak” olacak şekilde tanımlanır.

• Yarımamul ve mamul malzeme kartlarında malzeme özel kodunda o malzemenin üretim içerisindeki yarımamul seviye numarası tanımlanmalıdır. (Orn : Hammadde için H, Yarımamul – 1. Seviye için Y.1. , Yarımamul – 2. Seviye için Y.2, … Mamul için M)

• Mamuller için geri dönüşüm işlemine ait üretim emirleri söz konusu ise, bu üretim emirleri özel kodunda “G – Geri Dönüşüm” bilgisi saklanabilir.

• Maliyet Muhasebesi uygulamadan evvel aşağıdaki ana kayıt girişleri yapılmalıdır :

• Genel Gider Kartları tanımlanır.
• Genel Gider kartlarının rakam alacağı muhasebe hesapları Genel Gider Kartları F9 Muhasebe Hesapları bölümünde atanır.
• Genel gider dağıtımında baz alınacak maliyet yerleri tanımlanır.
• Maliyet yeri kartında maliyet yerinin rakam alacağı masraf merkezleri ve genel gider kartları ve dağıtım oranı seçilir.
• Maliyet yeri kapasite sürücüsü belirlenir.
• Maliyet yeri, ilişkili olduğu iş istasyonlarına atanır.

2.Üretim Maliyetleri

Üretim maliyetini oluşturan maliyet kalemleri dört ana başlıkta toplanır :

2.1. Malzeme Maliyetleri

Üretim malzeme maliyeti, üretim emirleri ile ilişkili sarf ve fire fişlerinde yer alan girdi malzeme maliyet toplamıdır.

2.2. İşçilik Maliyetleri

Üretim işçilik maliyeti, o üretime direkt olarak yüklenen işçilik maliyet toplamıdır. Her çalışan için tanımlanan birim maliyet tutarının kaynak kullanım girişlerinde çalışan için girilmiş olan süre toplamı ile çarpımı ile hesaplanır.

2.3. İş İstasyonu Maliyetleri

Üretim iş istasyonu maliyeti, o üretime direkt olarak yüklenen iş istasyonu maliyet toplamıdır. Her iş istasyonu için tanımlanan birim maliyet tutarının kaynak kullanım girişlerinde çalışan için girilmiş olan süre toplamı ile çarpımı ile hesaplanır.

2.4. Genel Gider Payı

Üretim ile doğrudan ilişkilendirilemeyen maliyetler maliyet periyodu süresince 730’lu gider hesaplarında biriktirilir. Periyot sonunda o dönem içerisinde yer alan üretim emirlerine önceden belirlenmiş bir kapasite sürücüsü ve dağıtım oranı üzerinden yüklenir.

Direkt işçilik ve direkt iş istasyonu maliyetleri 2.2 ve 2.3.’de bahsedildiği gibi doğrudan hesaplanabildiği gibi genel gider yüklemesi sonucunda da üretim maliyetine yansıtılabilir. Özellikle işçilik sürelerinin üretim emri bazında kesin olarak takip edilemediği durumlarda bu yönteme başvurulur.

Genel Gider Payı’nın doğru bir şekilde hesaplanabilmesi için, 1.6’da bahsedilen tanımların ilgili maliyet periyodu için gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

Üretim emirleri ile maliyet yeri ilişkisi iş istasyonu üzerinden sağlanır. İş istasyonuna atanmış olan maliyet yerinde belirlenmiş olan kapasite sürücüsü dağıtımda temel kriterdir. Kapasite sürücüsü olarak “Miktar, makina – saat , işçilik –saat”den biri kullanılır. Kapasite sürücüsü ;

• miktar ise ; genel gider dağıtımı üretim emri ile ilişkili üretimden giriş fişlerinde yer alan ürün / ek ürün girdi miktar toplamı üzerinden yapılır.
• makina – saat ise ; genel gider dağıtımı iş emri kaynak kullanimları penceresinde iş istasyonu / istasyonlarına ait toplam çalışma süresi üzerinden yapılır. İş emri üzerinde o iş istasyonuna ait bir duruş tanımlandı ise, bu süre durma nedeni tanımında yer alan “Maliyeti Etkiler” parametresine göre hesaplamaya dahil edilir.
• işçilik – saat ise ; genel gider dağıtımı iş emri kaynak kullanimları penceresinde çalışanlara ait toplam çalışma süresi üzerinden yapılır.

Üretim emirlerine ait maliyet kalemlerinin hesaplanması için Tiger Enterprise ERP’de ardışık işlemlerin yürütülmesi gerekmektedir.

Fiili genel gider yükleme işlemi ile maliyet yerlerine genel gider rakamları yüklenmekte, Üretim emri genel gider hareketi oluşturma işlemiyle ise, bu rakamların, maliyet yerlerinin atanmış olduğu iş istasyonlarında yapılan üretimlere dağıtılması sağlanmaktadır.

Bu işlemlerin tamamlanması sonrasında üretim emri maliyet hesaplama işlemi ile üretim emrinin genel giderden aldığı toplam pay hesaplanmakta, bunun yanısıra üretimle ilişkili direkt maliyetlerin (malzeme, iş istasyonu ve direkt işçilik maliyetleri) belirlenmektedir.

Hesaplama sonuçları üretim emirleri içerisinde yer alan “Gerçekleşen Maliyetler” penceresinde maliyet kalemi bazında listelenir.

Üretim emri “Genel Gider Hareketleri” penceresinde ise üretim emrine dağıtılmış olan genel gider payı, genel gider kartı bazında görülebilmektedir.

Yukarıda özet olarak bahsedilen üretim maliyetlerinin hesaplanması işlem adımları bundan sonraki bölümlerde detaylı olarak anlatılmıştır.

Üretim maliyetlerinin doğru olarak hesaplanabilmesi için bahsedilen kontrol ve işlem adımlarının eksiksiz olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

3.Üretim Maliyetlerinin Hesaplanması 

3.1. Maliyete Başlamadan Önce 

• Maliyet periyodu belirlenir.

• Maliyet periyodu dahilindeki tüm hareketlerin girildiği ve genel gider kalemlerine ait faturaların muhasebeleştirildiği teyid edilir.

• Maliyet hesaplanacak dönem içerisinde faturalanmamış alım ve satış irsaliyesinin kalmaması sağlanmalıdır. Bu amaçla Satınalma / Fatura Raporları / Faturalanmamış Alımlar ve Satış / Fatura Raporları / Faturalanmamış Satışlar raporları tarih filtresi verilerek kullanılabilir.

• Maliyet Muhasebesi / Ana Kayıtlar / Maliyet Yeri tanımlarında maliyet hesaplanacak periyot için genel gider atamalarının yapılmış olduğu kontrol edilir.

• Maliyet hesaplanacak dönem içerisinde negatiflik gösteren malzeme olmadığı kontrol edilir. Bu amaçla Malzeme Yönetimi / Maliyet Raporları / Envanter Raporu, son envanter tarihi filtresi ilgili donemin son günü verilerek kullanılabilir. Raporda yer alan “Negatif Seviye Tarihi”, ilgili malzemenin o ambarda negatif seviyeye düştüğü ilk tarihi gösterecektir. Negatiflik tespit edilen malzemeler için Malzeme Yönetimi / Maliyet Raporları / Ayrıntılı Maliyet Analizi Raporu kullanılarak sorunlu hereketler tespit edilerek, ilgili fişler giriş hareketleri saat bazında çıkış hareketlerinden önce olacak şekilde düzeltilmelidir.

Not:  Dönemsel Ortalama maliyet yöntemi kullanılıyor ise negatif seviyenin önemi yoktur. Ancak dönem içerisinde bir adet giriş hareketinin olması gerekir. Yoksa maliyet tutarları negatif olacağı için çıkış hareketlerinde bu tutarlar dikkate alınmayacaktır.

• Bordro programı entegre kullanılıyorsa personel entegrasyonu yapılarak ilgili muhasebe kayıtları oluşturulur.

• Maliyet Hesaplama Kontrol Adımları

Üretim maliyetleri ile ilgili yaşanan hesaplama problemleri genelde, ilgili maliyet periyodu içerisindeki üretim emirleri için kaynak kullanım girişi ve malzeme fiş tarihi bilgilerinin tutarsız olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim genel gider payının hesaplanmasında kapasite sürücüsü olarak “makina – saat” ve “işçilik – saat” kullanılması durumunda hesaplama kaynak kullanım girişleri ve duruşlar dikkate alınarak yapılmaktadır. Aynı şekilde kapasite sürücüsünün “miktar” olduğu durumlarda üretim emri ile ilişkili malzeme fişleri dikkate alınmaktadır. Üretim emri ile ilişkili malzeme fişlerinin doğruluğunun etkilediği bir diğer nokta şüphesiz malzeme maliyetlerinin hesaplanması konusudur. Bu nedenle hesaplamalarda dikkate alınacak veri girişlerinin doğruluğu kontrol edilmeli, gerekli düzeltmeler gerçekleştirildikten sonra hesaplama başlatılmalıdır.

• Kaynak Kullanım Girişleri ile ilgili kontroller

Kapasite sürücüsü olarak “makina-saat” belirlenmiş maliyet yerleri için iş emirleri içerisinde yer alan kaynak kullanım girişleri ve duruş süreleridir. Bu süreler dikkate alınarak üretim emri ve iş emri tamamlanma tarihleri hesaplanmaktadır.

• Maliyet hesaplanacak ay içerisinde sonraki dönemlerde üretilecek “Başlamadı” ve “Devam Ediyor” konumundaki üretim emirleri için, üretim emir tarihi bir sonraki ayın maliyet dönem başlangıç tarihi olarak değiştirilmelidir.

Bu üretim emirlerinin tespiti için Üretim Emirleri ekranında aşağıdaki filtrelerle listeleme yapılır :

Tarih : Maliyet Periyodu

Durumu : Başlamadı, Devam Ediyor , Durduruldu

• Maliyet hesaplanacak ay icerisinde üretim emirlerinin sonraki dönemlerde devam etmesi durumunda, o üretim emirlerinin o maliyet dönemine ne şekilde dahil edileceği belirlenmelidir. İlgili dönem içinde girilmiş olan kaynak kullanım süresi var ise ; üretim emri, bu süre dikkate alınarak ilgili maliyet yerlerine ait genel gider toplamından pay alacaktır.

Bu tip durumlarda söz konusu üretim emirlerinin hangi ayın maliyetinde ne şekilde değerlendirilmesi istendiğine karar verilmeli, kaynak kullanımı bu doğrultuda değiştirilmelidir. Herhangi bir değişiklik yapılmaması durumunda genel gider yüklemesi maliyet periyoduna dahil olan toplam süre üzerinden yapılacaktır.

• Maliyet periyodu dahilinde “Tamamlandı, Kapandı” konumunda olduğu halde bir sonraki periyodda üretimi gerçekleştirilmiş üretim emirleri söz konusu olabilir. Bu tip üretim emirlerinin tespiti için ;

Üretim Kontrol / Üretim Emirleri Raporları / Üretim Emirleri Listesi raporu aşağıdaki filtreler ile alınır :

Üretim emri durumu: Tamamlandı , Kapandı

Üretim emri planlanan başlangıç tarihi: Maliyet Periyodu

Üretim emri gerçekleşen bitiş tarihi: Sonraki Maliyet Periyotları

Listelenen üretim emirleri kaynak kullanım girişleri ve malzeme fişleri düzeltilir.

• Üretim emri tamamlanma tarihleri maliyet periyodu dahilinde olmakla birlikte tutarsız veri girişleri ve durma nedenleri nedeniyle iş emri tamamlanma tarihlerinde sarkmalar gündeme gelebilmektedir. Bu tip üretim emirlerinin tespiti için ;

Üretim Kontrol / Üretim Emirleri Raporları / Üretim Emri Durum Raporu aşağıdaki filtreler ile alınır :

Listeleme Şekli : Üretim Emri Numarasına Göre

Üretim emri durumu: Tamamlandı , Kapandı

Üretim Emri Planlanan Başlangıç Tarihi : Maliyet Periyodu

İş emri gerçekleşen bitiş tarihi: Sonraki Maliyet Periyotları

Listelenen üretim emirleri kaynak kullanım girişleri ve malzeme fişleri düzeltilir.

• Yukarıdaki düzeltmelerin gerçekleştirilmemesi durumunda bir önceki maliyet periyodundan hesaplama periyoduna sarkan üretim emirleri söz konusu olabilir. Bu durumda 3.2.1. – 3.2.4 arasındaki kontroller bir önceki maliyet periyodu için yapılmalıdır.

• Malzeme Fiş Girişleri ile ilgili kontroller

Malzeme maliyetlerinin doğru olarak hesaplanması ve kapasite sürücüsü “miktar” olarak belirlenmiş maliyet yerlerine ilişkin atamaların doğru olarak gerçekleştirilebilmesi için aşağıdaki kontrol adımlarının gerçekleştirilmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılması gerekmektedir.

• Maliyet periyodu dahilindeki üretim emirleri ile ilişkili malzeme fişlerinin bir kısmı sonraki dönemlere ait olabilir. Bu durumda bu fişlerin maliyet hesaplamasına ne şekilde dahil edileceği belirlenmelidir. Sonraki döneme dahil malzeme miktarlarının ilgili maliyet periyodu kapsamında hesaplamaya dahil edileceği unutulmamalıdır.

• Üretim emrine güncel  statüde bağlı malzeme fiş tarihlerinin kontrolu yapılarak sonraki periyotlara sarkan malzeme fişleri listelenir. Bu amaçla ;

Üretim Kontrol / Üretim Emirleri Raporları / Malzeme Fiş Bağlantıları raporu aşağıdaki filtrelerle alınır :

Üretim Emri Tarihi: Maliyet Periyodu

Fiş tarihi: Sonraki Maliyet Periyotları

Fiş durumu: Güncel

Listelenen malzeme fişleri düzeltilir. Malzeme fişlerinin ilişkili olduğu üretim emirleri tarihleri ve varsa kaynak kullanım girişleri de kontrol edilmelidir.

• Malzeme fişlerinin elle girilmesi durumunda “Maliyet Katsayısı”nın da manuel olarak girilmesi gerekmektedir. Bu bilginin girilmemesi durumunda bu hareketler hesaplamalarda dikkate alınmayacaktır. Maliyet katsayısı girilmemiş fişler aşağıdaki query yardımıyla tespit edilebilir :

SELECT B.DATE_, B.PORDERFICHENO , B.FICHENO

FROM LG_XXX_XX_STLINE A ,LG_XXX_XX_STFICHE B

WHERE (A.STFICHEREF=B.LOGICALREF) AND

A.TRCODE=13 AND B.PRODSTAT=0 AND COSTRATE=0

• Üretim Kontrol modülünün kullanılması durumunda tüm malzeme fişlerinin üretim emri ile ilişkili olarak kaydedileceği ve bu fişlerin üretim emri üzerinden muhasebeleştirileceği öngörülmektedir. Bu nedenle üretim emri ve iş emri ilişkisi bulunmayan malzeme fişleri listelenerek gerekli düzeltmeler yapılmalıdır. Bu amaçla aşağıdaki query kullanılabilir :

SELECT FICHENO,PORDERFICHENO

FROM LG_XXX_XX_STFICHE

WHERE PRODSTAT=0 AND TRCODE IN (11,12,13) AND

PORDERFICHENO is null ORDER BY TRCODE,FICHENO

SELECT FICHENO,TRCODE, SOURCEPOLNREF, DATE_

FROM LG_XXX_XX_STFICHE

WHERE PRODSTAT=0 AND TRCODE IN (11,12,13) AND SOURCEPOLNREF=0

Her iki query sonucunda listelenen fişler için maliyet periyodu içerisinde yer alanların düzeltilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Yine de üretim emri ile ilişkili olmayan malzeme fişlerinin kullanımı gündeme gelebilir, bu malzeme fişlerinin manuel olarak muhasebeleştirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

• Dönem Kapama İşlemi 

Maliyet hesaplamalarına başlamadan evvel ilgili maliyet periyodu için dönem kapama işlemi yapılır.

Malzeme Türü : Hammadde, Yarımamul, Mamul, Ticari Mal

Dönem Kapatma Tarihi : Bir sonraki maliyet periyodu başlangıç tarihi (Örneğin, mart maliyet periyodu için 01.05.2016)

Özellikle maliyet yönteminin “Dönemsel Maliyet” olduğu durumlarda kapama işleminin yapılmaması maliyetlerin yanlış hesaplanmasına neden olabilecektir. Bu nedenle maliyet yöntemi ne olursa olsun, öncelikle dönem kapama yapılması önerilmektedir.

• Manuel Takip Edilen Sarfların Maliyetlendirilmesi

Ürün reçeteleri ile ilişkilendirilmeden manuel olarak takip edilen sarf malzemesi, ambalaj malzemesi, yedek parça vb. stoklar ay sonlarında giderleştirilmekte, üretim maliyetine yansıması ilgili maliyet yerlerine ait genel gider dağıtımı ile yapılmaktadır. Bu malzemeler için “Maliyet Üzerinden Fiyatlandırma (COST)” işlemi yapılarak, sarf ve fire fişlerinin birim fiyat alanına malzeme maliyet rakamı atanır. Bu malzemeler için COST işlemi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılmalıdır.

Tarih Aralığı : Maliyet Periyodu

Önce Maliyetlendirme Servisi Çalışsın : Evet

Üst Malzeme Sınıfı : Ilgili Malzeme Sınıfları

Fiş Türü : Fire Fişi, Sarf Fişi

Malzeme Hareket Fiyatı : Olmayanlar

Fiyat Endeksi Atansın : Evet (Enflasyon Muhasebesine tabi firmalar için!)

Bu işlem sonrasında söz konusu malzeme fişleri muhasebeleştirilmelidir. Muhasebeleştirme işlemi ilgili hammadde hesabi – 150 ile genel gider hesabı – 730 arasında yapılmalıdır.

Gündeme gelen maliyet değeri maliyet muhasebesi uygulanarak üretim emirlerine yüklenecektir.

• Fiili Genel Gider Yükleme İşlemi

Maliyet muhasebesi uygulamasının ilk adımı olan fiili genel gider yükleme işlemi her bir maliyet yerine genel gider rakamı yüklenir.

3.2.1. Maliyet periyodu onaylanır.

• Maliyet Muhasebesi / İşlemler / Maliyet Yeri Genel Gider Güncelleme işlemi aşağıdaki filtreler kullanılrak çalıştırılır.

Maliyet Periyodu : Ilgili maliyet periyodu

Maliyet yeri yüklemesinin eksiksiz yapılabilmesi için ilgili muhasebe kayıtlarında masraf merkezlerinin doğru olarak seçilmesi gerekmektedir. Maliyet yerine yüklenmiş olan rakamın kontrolu için Genel Muhasebe / Masraf Merkezi Raporları / Masraf Merkezi Hesap Dağılımı Raporu ile Maliyet Muhasebesi / Raporlar / Genel Gider Fiili Yükleme Hareketleri Raporu ilgili maliyet periyodu için karşılaştırılabilir. Karşılaştırma sonucunda ;

• Genel Gider Kartına atanmamış muhasebe hesapları tespit edilebilir.
• İlgili maliyet yerine atanmamış genel gider kartları tespit edilebilir.

Yukarıdaki tespitlerin gündeme gelmesi durumunda fiili genel gider yükleme işlemi geri alınarak hesaplama yeniden yapılmalıdır.

• Üretim Emri Genel Gider Hareketi Oluşturma

Maliyet yerlerine yüklenmiş olan rakamların üretim emirlerine dağıtımı üretim emri .genel gider hareketi oluşturma işlemi ile yapılır. Her maliyet yerinin atanmış olduğu iş istasyonları tespit edilir. Bu iş istasyonlarında gerçekleştirilmiş üretim emirlerinin kaynak kullanım süreleri ve malzeme miktarları toplamı hesaplanır. Malliyet yeri kapasite sürücüsü baz alınarak dağıtılacak oran ve tutar belirlenir.

• İş istasyonuna atanmış olan maliyet yerlerinin doğruluğu kontrol edilmelidir. Bu kontroller kullanıcı tarafından belirlenecek mantıksal çerçevede yapılmalıdır.

• Üretim Kontrol / İşlemler / Toplu Gerçekleşen Genel Gider Hareketi Oluşturma işlemi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Üretim Emri Gerçekleşen Başlangıç Tarihi : Maliyet Periyodu

• Maliyet yerine yüklenen tutar ile üretim emirlerine dağıtılan tutar arasındaki farklılıkların raporlanması için Maliyet Muhasebesi / Raporlar / Genel Gider Yükleme ve Dağıtımı Özet ve Ayrıntılı Karşılaştırma Raporları kullanılabilir.

• Maliyet yerine yüklenen tutar ile üretim emirlerine dağıtılan tutar aşağıdaki query’ler ile karşılaştırılabilir :

Fiilli Genel Gider Hareketleri Toplami

SELECT SUM(TOTAL),SUM((REALCAPACITY*ACTUNITCOST))

FROM LG_XXX_ACTOVRHDDIST

Üretim Emri Genel Gider Hareketleri Toplamı

SELECT SUM (TOTAL) , SUM (UNITCOST) , SUM (AMOUNT) FROM LG_XXX_OVHDTRANS WHERE TRANTYPE=2

• Maliyet Yeri bazında yüklenen tutar ve dağıtılan tutar rakamları aşağıdaki query’ler aracılığı ile karşılaştırılabilir :

Maliyet Yeri bazında fiili yükleme hareketleri toplamı

SELECT C.CODE , SUM(D.TOTAL)

FROM LG_XXX_ACTOVRHDDIST D , LG_XXX_OVRHDCENTERLN L , LG_XXX_OVRHDCENTER C

WHERE D.OVHDCLNREF=L.LOGICALREF AND C.LOGICALREF=L.OVRHDCENTERREF

GROUP BY C.CODE

Maliyet yeri bazında üretim emri genel gider hareketleri toplamı

SELECT C.CODE , SUM(O.TOTAL)

FROM LG_XXX_OVHDTRANS O, LG_XXX_OVRHDCENTERLN L, LG_XXX_OVRHDCENTER C

WHERE O.OVHDCLNREF = L.LOGICALREF AND L.OVRHDCENTERREF=C.LOGICALREF AND O.TRANTYPE=2

GROUP BY C.CODE

• Hammadde Maliyetlerinin Hesaplanması

Üretim emri maliyetlerinin hesaplanması öncesinde girdi malzeme olarak kullanılan hammadde maliyetlerinin hesaplanması gerekmektedir. Bu amaçla maliyetlendirme Servisi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Malzeme Türü : Hammadde

• Yarımamul Maliyetlerinin Hesaplanması

Seviyeli üretimin söz konusu olduğu üretimlerde ilk seviyede yarımamul üretimi gerçekleştirilmektedir. Birden fazla yarımamul seviyesinin söz konusu olduğu durumlarda yarımamul malzeme kartları özel kodunda o yarımamulun ait olduğu seviye kodlanarak hesaplama yapılması sağlanabilir. (Bkz. 1.4.)

Yarımamul maliyetlerinin hesaplanması için aşağıdaki işlem adımları yürütülür :

• Üretim Kontrol / İşlemler / Üretim Emri Gerçekleşen Maliyet Hesaplama işlemi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Mamul Özel Kodu : Yarımamul Seviye No

Gerçekleşen Başlangıç Tarihi : Maliyet Periyodu

Önce Maliyetlendirme Servisi Çalışsın : Hayır

Maliyetlendirme Servisi MM / YM / KK için de çalışsın : Hayır

Bu işlem yarımamul üretimi seviye sayısı kadar tekrarlanmalıdır. Yarımamul özel kodunda seviye bilgisinin kodlanması durumunda sadece ilgili seviyedeki malzemelere ait üretim emirleri dikkate alınacağı için hesaplama yapılacaktır. Seviye kodunun verilmemesi durumunda hesaplama işlemi ilgili tüm üretim emirleri için seviye sayısı kadar tekrarlanmalıdır.

• Maliyetlendirme Servisi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Malzeme Türü : Yarımamul

• Mamul Maliyetlerinin Hesaplanması

Mamul üretim emirlerinde girdi olarak hammadde ve yarımamul malzemeler kullanılabilmektedir. Bu nedenle mamul maliyetleri hesaplanmadan evvel 3.8’de bahsedilen seviyeli yarımamul maliyet hesaplaması işleminin eksiksiz olarak tamamlanması gerekmektedir.

Mamul maliyetinin hesaplanması için sırasıyla aşağıdaki işlem adımları gerçekleştirilir :

• Üretim Kontrol / İşlemler / Üretim Emri Gerçekleşen Maliyet Hesaplama işlemi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Mamul Özel Kodu : Mamul Seviye No

Gerçekleşen Başlangıç Tarihi : Maliyet Periyodu

Önce Maliyetlendirme Servisi Çalışsın : Hayır

Maliyetlendirme Servisi MM / YM / KK için de çalışsın : Hayır

Mamullerin girdi olarak tanımlandığı üretim emirleri söz konusu ise, mamul için de seviyelendirme söz konusu demektir. Bu durumda aynı işlem seviye sayısı kadar tekrarlanmalıdır. 1.4 ve 1.5’te bahsedildiği gibi seviyelendirme M.1, M.2 gibi malzeme özel kodunda tanımlanabileceği gibi, üretim emri özel koduna G girişi yapılarak da filtreleme sağlanabilir. Herhangi bir filtrelemenin yapılmaması durumunda tüm ilgili üretim emirleri için hesaplama işlemi tekrarlanmalıdır.

• Maliyetlendirme Servisi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Malzeme Türü : Mamul

• Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi 

Üretim emri maliyet hesaplama işlemi ile üretim emri ile ilişkili üretimden giriş fişlerinin birim fiyat alanına birim maliyet rakamları atanmış olur. Üretim emri ile ilişkili çıkış fişlerine (sarf ve fire fişleri) fiyat atanması içinse COST işleminin çalıştırılması gerekmektedir. Bu şekilde girdi malzeme maliyetleri ilgili fişlere yansıtılabilecek ve muhasebeleştirilebilecektir.

• Maliyet Üzerinden Fiyatlandırma (COST) işlemi aşağıdaki filtrelerle çalıştırılır :

Tarih Aralığı : Maliyet Periyodu

Önce Maliyetlendirme Servisi Çalışsın : Hayır

Malzeme Türü : Hammadde, Mamul, Yarımamul

Fiş Türü : Fire Fişi, Sarf Fişi

Ambar : Hesaplamaya dahil edilmesi istenen ambarlar seçilir.

Malzeme Hareket Fiyatı : Hepsi

Fiyat Endeksi Atansın : Evet (Enflasyon Muhasebesine tabi firmalar için!)

• Üretim emirleri muhasebeleştirilerek maliyetlerin muhasebeleştirilmesi sağlanır.

• Özel Maliyet Analizi alınarak muhasebe hesap bakiyeleri ile karşılaştırılır ve muhasebeleştirme işlemi ile ilgili kontroller yürütülebilir.

• Satılan Malın Maliyetinin Mahsuplaştırılması

Maliyetlerin hesaplanması ile birlikte son olarak satılan mamul maliyetinin mahsuplaştırılması işlemi gerçekleştirilerek maliyet periyodu içerisinde yapılan satışlar için 620’li hesaplarda maliyet kayıtlarının oluşt